॥ श्री गणेशाय नमः ॥
निर्मिली सुंदर देवमंदिरे । चौक बैठका नाना प्रकारे ।
कळस ठेवल्यावरी सारे । पूर्ण झाली म्हणती त्या ॥१॥
स्वामीचरित्र सारामृत । झाले वीस अध्यायापर्यंत ।
करोनी माझे मुख निमित्त । वदले श्रीस्वामीराज ॥२॥
आता कळसाध्याय एकविसावा । कृपा करोनी वदवावा ।
हा ग्रंथ संपूर्ण करावा । भक्तजनांकारणे ॥३॥
संपवावा अवतार आता । ऐसे मनामाजी येता ।
जडदेह त्यागोनी तत्त्वता । गेले स्वस्थानी यतिराज ॥४॥
शके अठराशे पूर्ण । संवत्सर बहुधान्य ।
मास चैत्र पक्ष कृष्ण । त्रयोदशी मंगळवार ॥५॥
दिवस गेला तीन प्रहर । चतुर्थ प्रहराचा अवसर ।
चित्त करोनी एकाग्र । निमग्न झाले निजरुपी ॥६॥
षट्चक्राते भेदोन । ब्रह्मरंध्रा छेदोन ।
आत्मज्योत निघाली पूर्ण । हृदयामधुनी तेधवा ॥७॥
जवळ होते सेवेकरी । त्यांच्या दुःख झाले अंतरी ।
शोक करिता नानापरी । तो वर्णिला न जाय ॥८॥
अक्कलकोटीचे जन समस्त । दुःखे करून आक्रंदन ।
तो वृतान्त वर्णिता ग्रंथ । वाढेल समुद्रसा ॥९॥
असो स्वामींच्या लीला । जना सन्मार्ग दाविला ।
उद्धरिले जडमुढाला । तो महिमा कोण वर्णी ॥१०॥
कोकणांत समुद्रतीरी । प्रसिद्ध जिल्हा रत्नागिरी ।
पालशेत ग्रामामाझारी । जन्म माझा झालासे ॥११॥
श्रेष्ठ चित्तपावन जातीत । उपनाम असे थोरात ।
बळवंत पार्वतीसुत । नाम माझे विष्णु असे ॥१२॥
तेथेचि बालपण गेले । आता कोपरलीस येणे केले ।
उपशिक्षक पद मिळाले । विद्यालयी सांप्रत ॥१३॥
वाणी मारवाडी श्रेष्ठ । नाम ज्यांचे शंकरशेट ।
त्यांसी स्नेह झाला निकट । आश्रयदाते ते माझे ॥१४॥
त्यांची स्वामीचरणी भक्ती । भावार्थे पूजन करिती ।
धिंवसा उपजली चित्ती । स्वामीचरित्र श्रवणाची ॥१५॥
ते मजला सांगितले । मी स्वामी गुणानुवाद गाइले ।
हे स्वामी चरित्र लिहिले । अल्प मतीने अत्यल्प ॥१६॥
शब्द सोपे व्यावहारिक भाषा । प्रत्येक अध्याय लहानसा ।
आबालवृद्धा समजे असा । लघु ग्रंथ रचिला हा ॥१७॥
प्रथमाध्यायी मंगलाचरण । कार्यसिद्ध्यर्थ देवतास्तवन ।
आधार स्वामीचरित्रास कोण । हेचि कथन केलेसे ॥१८॥
श्रीगुरु कर्दळीवनातूनी निघाले । स्वामीरुपे प्रगटले ।
भुवरी प्रख्यात झाले । हे कथन द्वितीयाध्यायी ॥१९॥
तारावया भक्तजनाला । अक्कलकोटी प्रवेश केला ।
तेथीचा महिमा वर्णिला । तृतीयाध्यायी निश्चये ॥२०॥
स्वामींचा करावया छळ । आले दोन संन्यासी खल ।
तेचि वृत्त सकल । चवथ्यामाजी वर्णिले ॥२१॥
मल्हारराव राजा बडोद्यासी । त्याने न्यावया स्वामींसी ।
पाठविले कारभाऱ्यांसी । पाचव्यांत ते कथा ॥२२॥
यशवंतराव सरदार । त्यासी दाविला चमत्कार ।
तयांचे वृत्त समग्र । सहाव्यात वर्णिले ॥२३॥
विष्णुबुवा ब्रह्मचारी । त्यांची स्वामीचरणांवरी ।
भक्ती जडली कोण्याप्रकारी । ते सातव्यांत सांगितले ॥२४॥
शंकर नामे एक गृहस्थ । होता ब्रह्मसमंधे ग्रस्त ।
त्यासी केले दुःखमुक्त । आठव्यात ते कथा ॥२५॥
खर्चोनिया द्रव्य बहुत । त्यांनी बांधिला सुंदर मठ ।
ते वर्णन समस्त । नवव्यात केलेसे ॥२६॥
चिदंबर दीक्षितांचे वृत्त । वर्णिले दशमाध्यायात ।
ते ऐकता पुनीत । श्रोते होती सत्यचि ॥२७॥
अकरावा आणि बारावा । तैसाचि अध्याय तेरावा ।
बाळाप्पाचा इतिहास बरवा । त्यामाजी निरुपिला ॥२८॥
भक्तिमार्ग निरुपण । संकलित केले वर्णन ।
तो चवदावा अध्याय पूर्ण । सत्तारक भाविका ॥२९॥
बसाप्पा तेली सद़्भक्त । तो कैसा झाला स्वामीभक्त ।
त्याची कथा गोड बहुत । पंधराव्यात वर्णिली ॥३०॥
हरीभाऊ मराठे गृहस्थ । कैसे झाले स्वामीभक्त ।
सोळा सतरा यांत निश्चित । वृत्त त्यांचे वर्णिले ॥३१॥
स्वामीसुतांचा कनिष्ठ बंधू । त्यासी लागला भजनछंदू ।
जे दादाबुवा प्रसिद्धु । अठराव्यात वृत्त त्यांचे ॥३२॥
वासुदेव फडक्यांची गोष्ट । आणि तात्यांचे वृत्त ।
वर्णिले एकोणविसाव्यांत । सारांशरुपे सत्य पै ॥३३॥
एक गृहस्थ निर्धन । त्यासी आले भाग्य पूर्ण ।
तेचि केले वर्णन । विसाव्यांत निर्धारे ॥३४॥
स्वामी समाधिस्त झाले । एकविसाव्यांत वर्णिले ।
ग्रंथप्रयोजन कविवृत्त निवेदिले । पूर्ण केले स्वामीचरित्र ॥३५॥
शके अठराशे एकोणवीस । वसंतऋतू चैत्र मास ।
गुरुवार वद्य त्रयोदशीस । पूर्ण केला ग्रंथ हा ॥३६॥
बळवंत नामे माझा पिता । पार्वती माता पतिव्रता ।
वंदोनी त्या उभयंता । ग्रंथ समाप्त केलासे ॥३७॥
स्वामींनी दिधला हा वर । जो भावे वाचील हे चरित्र ।
त्यासी आयुरारोग्य अपार । संपत्ती, संतति प्राप्त होय ॥३८॥
त्याची वाढो विमल किर्ती । मुखी वसो सरस्वती ।
भवसागर तरोन अंती । मोक्षपद मिळो त्या ॥३९॥
अंगी सर्वदा विनय असो । वृथाभिमान तो नसो ।
सर्व विद्यासागर गवसो । भक्तश्रेष्ठा लागूनी ॥४०॥
ज्या कारणे ग्रंथ रचिला । जिही प्रसिद्धीस आणिला ।
त्यांसी रक्षावे दयाळा । कृपाघना समर्था ॥४१॥
मी केवळ मतिमंद । परी भावे घेतला छंद ।
कृपाळू तू सच्चिदानंद । पूर्ण केला दयाळुवा ॥४२॥
दोन्ही कर जोडोनी । आता हेचि विनवणी ।
ग्रंथसंरक्षकांलागोनि । सुखी ठेवी दयाळा ॥४३॥
आता ज्ञानी वाचक असती । त्यांस करु एक विनंती ।
मी केवळ हीनमति । कवित्व करू नेणेची ॥४४॥
परी माझी ही आर्त उत्तरे । वाचावी ऐकावी आदरे ।
उबग न मानावा चतुरे । स्वामीचरित्र म्हणोनी ॥४५॥
जयजयाजी परमानंदा । वैकुंठवासी श्रीगोविंदा ।
भक्ततारका आनंदकंदा । अनामातीता अभेदा ॥४६॥
अरिमर्दना सर्वेशा । विश्वंभरा अविनाशा ।
पुराणपुरुषा अनंतवेशा । भवपाशा सोडवी ॥४७॥
जयजयाजी कमलासना । कमलावरा कमलनयना ।
विधिताता कमलवदना । हृदयकमली वसावे ॥४८॥
मत्स्य कूर्म वराह जाण । नृसिंह आणि वामन ।
परशुराम दशरथनंदन । कृष्ण बौद्ध कलंकी तू ॥४९॥
स्वामीचरित्र सुंदर उद्यान । त्यातील कुसुमे वेचून ।
सुंदर माळ करोन । आला घेवोनि विष्णु कवि ॥५०॥
आपुल्या कंठी तात्काळ । घालोनि चरणी ठविला भाल ।
सदोदित याचा प्रतिपाल । करावा बाळ आपुले ॥५१॥
इति श्री स्वामी चरित्र सारामृत । नाना प्राकृत कथा संमत ।
सदा परिसोत भाविक भक्त । एकविंशोऽध्याय गोड हा ॥५२॥
॥ श्रीस्वामीचरणार्पणमस्तु ॥ श्रीमस्तु शुभंभवती ॥
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अन्य अध्याय
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय पहिला | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 1
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय दुसरा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 2
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय तिसरा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 3
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय चौथा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 4
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय पाचवा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 5
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय सहावा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 6
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय सातवा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 7
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय आठवा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 8
श्री स्वामी चरित्र सारामृत अध्याय नववा | Swami Samarth Charitra Saramrut Adhyay 9